Hiện nay Việt Nam đang phát triển đồng bộ trên nhiều khía cạnh, tuy nhiên mặt trái là gia tăng những nguy cơ đe dọa đến hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Cuộc họp Ban Chỉ đạo Dự án BR trong năm 2023. Ảnh: VK.
Dự án “Lồng ghép quản lý tài nguyên thiên nhiên và mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học trong quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội và quản lý các khu dự trữ sinh quyển ở Việt Nam” do Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) chủ trì, phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc và được Quỹ Môi trường Toàn cầu tài trợ, nhằm giải quyết những thách thức đặt ra và đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Mục tiêu chính của dự án là tạo ra “bước ngoặt” trong quản lý tài nguyên thiên nhiên, hợp nhất các mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học vào quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh và các khu dự trữ sinh quyển tại Việt Nam.
Dự án có thời gian triển khai kéo dài trong 5 năm (2019 – 2024) tại Hà Nội và 3 Khu Dự trữ sinh quyển ở Đồng Nai, Cù Lao Chàm – Hội An và Tây Nghệ An. Tập trung chủ yếu vào việc quản lý tổng hợp tài nguyên thiên nhiên và bảo tồn đa dạng sinh học, Dự án BR đặt trọng tâm vào Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An.
Dự án BR tạo lan tỏa tích cực tại khu vực miền Tây Nghệ An. Ảnh: VK.
Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An được UNESCO công nhận từ ngày 18/9/2007, có diện tích gần 1,3 triệu ha và là khu dự trữ trên cạn lớn nhất Việt Nam. Đây không chỉ đại diện cho nhiều loại rừng của rừng mưa nhiệt đới, mà còn thể hiện đa dạng sinh học cao và văn hóa đặc trưng của các dân tộc anh em. Mặc dù được coi là “mỏ vàng ròng,” tuy nhiên Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An vẫn chưa được khai thác đúng cách.
Ban Quản lý Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An được thành lập từ năm 2013, qua 4 lần kiện toàn cơ bản đã hoàn thiện. Văn phòng Ban Quản lý Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An được thành lập theo Quyết định số 1891/QĐ-UBND ngày 30/6/2023 của UBND tỉnh Nghệ An là Đầu mối thường trực của Ban Quản lý Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An với các khu dự trữ sinh quyển khác, MAB/Việt Nam, MAB/UNESCO và các tổ chức quốc tế.
Trong quá trình triển khai, Dự án BR tập trung chủ yếu ở vùng lõi và vùng đệm của Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An với nhiều hoạt động quan trọng như: Hỗ trợ cho khu dự trữ sinh quyển về xây dựng quy chế hoạt động, kế hoạch quản lý và bảo vệ môi trường; đánh giá tài nguyên cho khu dự trữ sinh quyển; hỗ trợ kế hoạch, phục hồi rừng, sinh kế, du lịch và truyền thông; hỗ trợ Vườn Quốc gia Pù Mát, Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, Pù Hoạt; đánh giá METT; hỗ trợ xây dựng phương án quản lý rừng bền vững, xây dựng kế hoạch và hỗ trợ kế hoạch hàng năm.
Thông qua Dự án BR nhiều mô hình đã được hình thành, đơn cử như mô hình trồng cây bon bo. Ảnh: VK.
Đồng thời, dự án còn triển khai hoạt động phục hồi rừng, sinh kế và du lịch ở nhiều xã và huyện trong khu vực thông qua mô hình trồng cây mét, phát triển cây dược liệu dưới tán rừng, trồng cây lùng, cây chè hoa vàng, cây bon bo… Mô hình không chỉ hỗ trợ tăng thu nhập cho cộng đồng mà còn đóng góp quan trọng vào việc bảo tồn đa dạng sinh học.
Trong tương lai, du lịch sinh thái và các mô hình kinh tế “tăng trưởng xanh” sẽ là đòn bẩy quan trọng, giúp nâng cao vị thế của Miền Tây Nghệ An, đồng thời đảm bảo không gây hại cho môi trường và đa dạng sinh học quý giá của khu vực.